W styczniu tego roku weszła w życie nowelizacja ustawy o VAT, która wprowadziła zmiany między innymi w zakresie tzw. ulgi za złe długi. Ministerstwo Finansów doprecyzowało w ten sposób dotychczas obowiązujące przepisy oraz w większym stopniu dostosowało je do regulacji unijnych. Jednak rozwiązanie to ma przynieść korzyści przede wszystkim dla podatników, których należności nie zostały uregulowane przez dłużników. Ulga za złe długi jest to bowiem nic innego, jak odzyskanie od Państwa podatku VAT zapłaconego od faktury, która nie została uregulowana przez nieuczciwego kontrahenta.
Nowe przepisy pozwalają ponadto na wyłączenie obowiązku dłużników polegającego na skorygowaniu całości lub części odliczonego wcześniej podatku naliczonego, który wynika z wystawionej faktury. Będzie można je zastosować w sytuacji, gdy należność nie zostanie uregulowana w całości lub w części w terminie 150 dni licząc od dnia upływu terminu płatności, który wynika z zawartej miedzy stronami umowy lub z wystawionej faktury.
Aby móc skorzystać z tego prawa wierzyciel musi być czynnym podatnikiem podatku VAT i sprzedać towar lub wykonać usługę na rzecz takiego samego podmiotu. Ponadto wierzyciel nie może być w stanie upadłości lub likwidacji, a ściągane należności nie mogą być przedawnione, a wierzytelność nie może być także zbyta. Dodatkowo od daty wystawienia faktury dokumentującej transakcje nie może upłynąć więcej niż 2 lata, licząc od końca roku, w którym została wystawiona.
Nowelizacja dopuszcza także zastosowanie ulgi przez podmioty powiązane. Do tej pory było to niemożliwie, jednak po zmianach wierzyciel może skorzystać z tego prawa również w stosunku do dłużników, z którymi jest on w jakiś sposób powiązany, np. rodzinnie, z tytułu przysposobienia, majątkowo, kapitałowo czy na podstawie stosunku pracy.
Wierzyciel składając deklarację VAT, w której dokonuje korekty zapłaconego podatku, musi zweryfikować na dzień poprzedzający dzień złożenia, czy dłużnik nadal jest czynnym podatnikiem VAT, a także czy nie jest w trakcie postępowania upadłościowego czy likwidacji. Jeśli powyższe przesłanki zostaną spełnione, wierzyciel ma prawo do skorygowania podatku VAT poprzez zmniejszenie podstawy opodatkowania oraz należnego podatku o nieuregulowaną przez kontrahenta kwotę VAT.
Jeżeli kontrahent zapłaci należność w całości lub części po dokonaniu korekty, wierzyciel będzie musiał ponownie skorygować swój VAT, podnosząc tym razem podstawę opodatkowania i należny podatek proporcjonalnie do należności, którą otrzymał. Korygując VAT w ramach ulgi za złe długi podatnik ma obowiązek zawiadomić o tym naczelnika urzędu skarbowego, składając druk VAT-ZD. Należy tego dokonać w tym samym terminie, w którym dokonuje się korekty.
Po stronie dłużnika powstaje natomiast obowiązek skorygowania odliczonej wcześniej kwoty podatku wynikającej z faktury, której nie opłacił w terminie 150 dni od upływu terminu płatności w niej określonego. Musi tego dokonać bez względu na to, czy wierzyciel skorzysta z prawa ulgi za złe długi. Korektę musi uwzględnić w rozliczeniu za okres, w którym upłynął 150 dzień od dnia upływu terminu płatności faktury lub zobowiązania określonego w umowie. Niewywiązanie się z tego obowiązku grozi nałożeniem sankcji przez naczelnika urzędu skarbowego lub organ kontroli skarbowej w wysokości 30% kwoty podatku wynikającego z nieuregulowanych należności.
Nowe przepisy wprowadziły jeszcze jedno istotne postanowienie. W sytuacji gdy dłużnik pozostaje w upadłości lub likwidacji, wyłączony zostaje obowiązek dokonywania korekty podatku naliczonego.